درد زانو گاهی مثل سایه‌ای مزاحم همراه آدم می‌ماند؛ به‌ویژه وقتی پای آرتروز در میان باشد. آرتروز زانو یکی از شایع‌ترین مشکلات مفصلی در بزرگسالان و سالمندان است که با التهاب، خشکی و کاهش حرکت همراه می‌شود.
درمان‌های مختلفی برای این عارضه وجود دارد؛ از داروهای خوراکی و تزریقی گرفته تا فیزیوتراپی و ورزش. اما یکی از ساده‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای تسکین درد آرتروز زانو، استفاده از پمادهای موضعی است. این پمادها می‌توانند التهاب را کاهش داده، حرکت را راحت‌تر کرده و تا حدی جلوی پیشرفت بیماری را بگیرند.
در ادامه، ابتدا می‌خوانیم چرا پمادهای موضعی تا این حد برای بیماران آرتروزی اهمیت دارند و سپس به بررسی عملکرد و معرفی بهترین گزینه‌ها خواهیم پرداخت.
وقتی درد زانو شروع می‌شود، معمولاً اولین واکنش بسیاری از افراد، استفاده از مسکن‌های خوراکی است. اما این داروها در طولانی‌مدت می‌توانند به معده، کلیه یا کبد آسیب بزنند. در مقابل، پماد برای آرتروز زانو یک انتخاب هوشمندانه‌تر است؛ چون اثر درمانی را مستقیماً روی ناحیه درد اعمال می‌کند، بدون آن‌که به اندام‌های داخلی فشاری بیاورد.
پمادهای آرتروز زانو معمولاً با دو هدف استفاده می‌شوند:
کاهش التهاب و درد مفصل
بهبود گردش خون و تسهیل حرکت زانو
بسیاری از بیماران گزارش کرده‌اند که تنها با چند روز مصرف منظم، احساس گرما و سبک‌تر شدن مفصل را تجربه کرده‌اند. این موضوع بی‌دلیل نیست — پمادها ترکیبات فعالی دارند که مستقیماً به درون پوست نفوذ کرده و التهاب بافت‌های اطراف مفصل را هدف قرار می‌دهند.
همچنین برای افرادی که نمی‌توانند یا نمی‌خواهند داروهای خوراکی مصرف کنند (مثل سالمندان یا کسانی با مشکلات گوارشی)، پمادها یکی از بهترین گزینه‌های کنترل آرتروز زانو به حساب می‌آیند.
پمادهای مخصوص آرتروز زانو طوری طراحی شده‌اند که ترکیبات فعال خود را از طریق پوست به لایه‌های زیرین منتقل کنند. این ترکیبات ممکن است شامل داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (مانند دیکلوفناک یا ایبوپروفن)، مواد گرم‌کننده (مانند کپسایسین یا منتول) و یا عصاره‌های گیاهی ضد التهاب (مثل آرنیکا و زنجبیل) باشند.
مراحل اثرگذاری پمادها به طور خلاصه چنین است:
نفوذ به پوست: مولکول‌های فعال پماد از سد پوستی عبور کرده و به بافت‌های زیرین، از جمله مفصل و عضلات اطراف، می‌رسند.
کاهش التهاب: ترکیبات ضد التهاب تولید مواد شیمیایی دردزا (مانند پروستاگلاندین‌ها) را مهار می‌کنند و التهاب مفصل کاهش می‌یابد.
افزایش گردش خون: پمادهای گرم‌کننده جریان خون را در ناحیه افزایش داده و باعث اکسیژن‌رسانی و دفع مواد التهابی می‌شوند.
تسکین سریع درد: بسیاری از افراد تنها ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از استفاده، کاهش محسوس درد و سفتی زانو را احساس می‌کنند.
به همین دلیل، پزشکان معمولاً پمادها را به‌عنوان مکمل درمان دارویی یا فیزیوتراپی آرتروز زانو توصیه می‌کنند — روشی ساده، موضعی و بدون عوارض جدی برای کنترل یکی از مزمن‌ترین دردهای مفصلی.
وقتی صحبت از درمان موضعی آرتروز زانو می‌شود، انتخاب پماد مناسب می‌تواند تفاوت زیادی در روند کنترل درد و التهاب ایجاد کند.
هر پماد، ترکیبات و مکانیسم خاص خود را دارد؛ برخی ضد التهاب‌اند، برخی خاصیت گرم‌کنندگی دارند و برخی هم به ترمیم بافت مفصل کمک می‌کنند.
در ادامه، به معرفی مؤثرترین و بهترین پمادها برای آرتروز زانو می‌پردازیم که توسط پزشکان و متخصصان فیزیوتراپی بیشتر توصیه می‌شوند.
پماد یا ژل دیکلوفناک یکی از پرکاربردترین داروهای موضعی برای آرتروز زانو است. این دارو از گروه داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) محسوب می‌شود و با مهار تولید مواد شیمیایی التهابی در بدن، درد و ورم مفصل را کاهش می‌دهد.
دیکلوفناک به‌صورت ژل یا کرم در غلظت‌های مختلف وجود دارد (مثل Voltaren یا Diclac) و معمولاً ۲ تا ۴ بار در روز روی زانو مالیده می‌شود.
مزیت اصلی این دارو جذب سریع از طریق پوست و اثر تسکین‌دهنده فوری آن است.
بسیاری از بیماران گزارش کرده‌اند که پس از چند روز استفاده منظم، درد و خشکی صبحگاهی زانو به شکل قابل توجهی کاهش یافته است.
نکته مهم این است که پماد دیکلوفناک نباید روی پوست زخم یا تحریک‌شده استفاده شود، و بهتر است پس از مصرف، ناحیه تا چند ساعت شسته نشود تا جذب کامل انجام گیرد.
ژل پیروکسیکام نیز یکی دیگر از داروهای مؤثر برای آرتروز زانو است که اثر مشابهی با دیکلوفناک دارد اما با پایداری طولانی‌تر در بافت‌ها.
این پماد برای افرادی که درد مفصلشان مزمن شده یا التهاب عمقی‌تری دارند، گزینه‌ی مناسبی است.
پیروکسیکام با مهار آنزیم COX، مانع تولید مواد التهابی می‌شود و به این ترتیب، تورم و درد کاهش می‌یابد.
نکته مثبت دیگر آن، ماندگاری اثر تا ۸ ساعت پس از هر بار استفاده است، که باعث می‌شود بیمار بتواند روزانه دوبار از آن استفاده کند.
کاربرد: مقدار کمی از ژل را روی زانو بمالید و با حرکات دایره‌ای آرام ماساژ دهید تا کاملاً جذب شود. استفاده منظم، به‌ویژه پیش از خواب، در کاهش درد شبانه آرتروز بسیار مؤثر است.
کپسایسین ترکیبی طبیعی است که از فلفل قرمز استخراج می‌شود و یکی از شناخته‌شده‌ترین ترکیبات در پمادهای ضد درد آرتروز زانو است.
این ماده با تحریک گیرنده‌های عصبی در پوست، احساس گرمای ملایمی ایجاد می‌کند و در نتیجه باعث کاهش انتقال پیام‌های درد به مغز می‌شود.
اثر واقعی کپسایسین در این است که با استفاده‌ی مداوم، سطح ماده P (یکی از انتقال‌دهنده‌های عصبی درد) در مفصل کاهش پیدا می‌کند.
بنابراین برخلاف مسکن‌های سریع‌الاثر، اثر آن تدریجی اما ماندگار است.
کپسایسین برای بیمارانی که از درد مزمن یا احساس خشکی مفصل رنج می‌برند بسیار مفید است، اما باید توجه داشت که در دفعات اول مصرف ممکن است کمی احساس سوزش یا گرما ایجاد شود.
بهتر است بعد از استفاده، دست‌ها را با آب و صابون بشویید و از تماس پماد با چشم‌ها یا پوست حساس جلوگیری کنید.
پماد ایبوپروفن یکی از گزینه‌های محبوب برای افرادی است که به دنبال تسکین سریع درد آرتروز زانو هستند.
این دارو همانند دیکلوفناک از دسته NSAIDهاست و با مهار مسیرهای شیمیایی التهاب، باعث کاهش درد و تورم می‌شود.
ویژگی مهم این ژل، جذب پوستی بالا و اثرگذاری سریع آن است. ایبوپروفن به‌ویژه برای افرادی که از دردهای ناگهانی یا خفیف زانو رنج می‌برند بسیار مفید است و معمولاً ظرف ۱۵ تا ۳۰ دقیقه پس از استفاده اثر خود را نشان می‌دهد.
مزیت دیگر آن، احتمال کمتر ایجاد حساسیت پوستی نسبت به برخی پمادهای مشابه است.
برای اثر بهتر، توصیه می‌شود بعد از استعمال، زانو برای چند دقیقه به‌آرامی ماساژ داده شود تا پماد به‌طور یکنواخت در بافت جذب گردد.
آرنیکا گیاهی کوهستانی است که قرن‌ها در طب سنتی اروپا برای درمان کوفتگی، التهاب و درد مفاصل استفاده می‌شده است.
پماد یا کرم آرنیکا یکی از محبوب‌ترین گزینه‌های طبیعی برای آرتروز زانو به شمار می‌رود.
پماد آرنیکا حاوی ترکیباتی است که التهاب و ورم را کاهش داده، مویرگ‌ها را تقویت کرده و جریان خون را در اطراف مفصل افزایش می‌دهد. بر خلاف پمادهای شیمیایی، مصرف طولانی‌مدت آن ایمن‌تر است و حتی در بیماران مسن هم قابل استفاده است.
استفاده منظم از پماد آرنیکا، مخصوصاً پس از فعالیت‌های روزانه یا پیاده‌روی، به نرم‌تر شدن زانو و کاهش احساس سنگینی در مفصل کمک می‌کند.
زنجبیل یکی از مواد طبیعی سرشار از ترکیبات ضد التهاب مانند جینجرول است.
پمادهای حاوی زنجبیل، با ایجاد گرمای ملایم و افزایش جریان خون در اطراف مفصل، به کاهش خشکی و درد آرتروز زانو کمک می‌کنند.
این نوع پماد برای کسانی که از احساس “یخ بودن زانو” یا کاهش انعطاف مفصل شکایت دارند بسیار مفید است.
مزیت آن نسبت به ترکیبات شیمیایی، ایمنی بالا و عدم وابستگی است؛ می‌توان روزانه چند مرتبه استفاده کرد بدون نگرانی از عوارض جانبی.
پیشنهاد می‌شود این پماد را شب‌ها پیش از خواب، همراه با ماساژ آرام روی زانو بزنید تا در طول شب جذب شود و اثر گرمای آن به بازسازی بافت کمک کند.
در حالی که بیشتر پمادها روی تسکین درد تمرکز دارند، پمادهای حاوی MSM (متیل‌سولفونیل‌متان) یا گلوکزامین هدفشان بازسازی و تغذیه مفصل است.
این ترکیبات طبیعی به تولید کلاژن و ترمیم بافت غضروفی کمک می‌کنند و در نتیجه روند پیشرفت آرتروز را کندتر می‌سازند.
اگرچه این نوع پمادها اثر فوری در کاهش درد ندارند، اما در استفاده‌ی طولانی‌مدت، موجب بهبود قابل‌توجه عملکرد زانو و کاهش خشکی مفصل می‌شوند.
پزشکان اغلب توصیه می‌کنند این پمادها همراه با زانوبندهای حرارتی مثل زانوبند زاپیامکس استفاده شوند تا جذب و اثرگذاری آن‌ها چند برابر شود.
در کنار داروهای شیمیایی، پمادهای گیاهی هم جایگاه ویژه‌ای در درمان‌های موضعی آرتروز پیدا کرده‌اند.
ترکیباتی مثل روغن سیاه‌دانه، کافور، زنجبیل، اکالیپتوس و روغن زیتون در پمادهای گیاهی وجود دارند که با افزایش گرما و بهبود جریان خون، التهاب را کاهش می‌دهند.
مزیت اصلی آن‌ها، ایمنی بالا و امکان استفاده مداوم است.
گرچه اثرشان ممکن است کندتر از پمادهای دارویی باشد، اما در درازمدت به تسکین پایدار و بهبود انعطاف مفصل کمک می‌کنند.
به همین دلیل، بسیاری از متخصصان توصیه می‌کنند پمادهای گیاهی را در کنار سایر درمان‌ها به عنوان یک گزینه مکمل استفاده کنید.
استفاده از بهترین پماد برای آرتروز زانو، اگرچه ساده به نظر می‌رسد، اما رعایت چند نکته کلیدی می‌تواند اثر آن را چند برابر کند. پیش از هر چیز، باید پماد را روی پوست تمیز و خشک استفاده کنید تا جذب ترکیبات فعال به بهترین شکل انجام شود. پوست چرب یا مرطوب مانع جذب مؤثر دارو می‌شود و اثر آن را کاهش می‌دهد.
نکته دوم مربوط به میزان مصرف و تکرار استفاده است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند هر چه مقدار بیشتری از پماد بزنند، اثر آن سریع‌تر خواهد بود، در حالی که مصرف زیاد ممکن است باعث تحریک یا سوزش پوست شود.
بهتر است طبق دستور پزشک یا بروشور محصول، مقدار مشخصی از پماد را دوبار در روز (صبح و شب) استفاده کنید و ناحیه را به‌آرامی ماساژ دهید.
و نکته آخر اینکه برای حفظ اثر دارو، توصیه می‌شود ناحیه زانو را پس از استفاده گرم نگه دارید — مثلاً با زانوبند طبی یا پارچه‌ای نازک — تا جذب بهتر انجام شود و جریان خون افزایش یابد.
پمادها به‌تنهایی می‌توانند درد را تسکین دهند، اما برای کنترل طولانی‌مدت آرتروز زانو، بهتر است از آن‌ها در کنار روش‌های مکمل استفاده شود.
روش‌هایی مانند فیزیوتراپی، تمرینات سبک کششی، تغذیه ضد التهاب، ماساژ ملایم و استفاده از زانوبندهای حرارتی، اثر پمادها را چند برابر کرده و به تسکین ماندگارتر کمک می‌کنند.
در این میان، یکی از مؤثرترین راهکارهای مکمل، استفاده از فناوری‌های نوین مانند زاپیامکس تراپی است.
زانوبند زاپیامکس یکی از جدیدترین محصولات حوزه توان‌بخشی زانو است که با ترکیب فناوری UIC پالس الکتریکی، حرارت درمانی مادون قرمز و اولتراسوند طراحی شده است. این زانوبند نه تنها درد آرتروز را کاهش می‌دهد، بلکه به بهبود جریان خون، تغذیه مفصل و کاهش التهاب‌های مزمن نیز کمک می‌کند.
پزشکان توصیه می‌کنند زاپیامکس را در کنار استفاده از پمادهای ضد التهاب یا گیاهی به کار ببرید، زیرا گرمای کنترل‌شده زانوبند باعث افزایش جذب ترکیبات پماد در بافت مفصل می‌شود. این ترکیب، نوعی “درمان دو مرحله‌ای” ایجاد می‌کند که هم تسکین سریع دارد و هم اثر طولانی‌تر نسبت به پماد به‌تنهایی.
علاوه بر این، زانوبند زاپیامکس از نظر طراحی بسیار راحت است و می‌توان آن را در خانه حین استراحت استفاده کرد. در واقع، با چند دقیقه استفاده روزانه، می‌توانید احساس خشکی و درد را به شکل محسوسی کاهش دهید.
آرتروز زانو اگرچه بیماری مزمنی است، اما با روش‌های ساده و مداوم می‌توان شدت درد و پیشرفت آن را کنترل کرد.
یکی از مؤثرترین این روش‌ها، استفاده از بهترین پماد برای آرتروز زانو است که التهاب را کاهش داده، حرکت را راحت‌تر می‌کند و در کنار زانوبندهایی مانند زاپیامکس، تأثیر درمانی چشمگیری دارد.
به خاطر داشته باشید که انتخاب پماد مناسب باید بر اساس نوع پوست، شدت درد و توصیه پزشک انجام شود.
در نهایت، ترکیب درمان‌های موضعی، ورزش سبک و مراقبت روزانه از مفصل، راهی مطمئن برای بازگشت به زندگی بدون درد است.
در صورت استفاده صحیح، عوارض جدی ندارد. ممکن است در برخی افراد حساسیت پوستی یا قرمزی خفیف ایجاد شود که موقتی است.
پمادهای حاوی دیکلوفناک، پیروکسیکام یا کپسایسین برای دردهای مزمن بیشترین اثر را دارند. در صورت تمایل به درمان طبیعی، آرنیکا و زنجبیل گزینه‌های عالی هستند.
بله. این ترکیب باعث جذب بهتر پماد و کاهش سریع‌تر درد می‌شود. بسیاری از کاربران گزارش کرده‌اند که این روش تسکین فوری‌تری ایجاد می‌کند.
بهترین زمان، صبح پس از بیداری و شب قبل از خواب است، زمانی که مفصل در حالت استراحت و جذب بهتر دارو قرار دارد.
بله، به‌ویژه در مراحل اولیه آرتروز یا برای پیشگیری از پیشرفت بیماری. پمادهای حاوی زنجبیل، اکالیپتوس و آرنیکا اثرات ضد التهابی ملایمی اما پایدار دارند.
